Konstitusiyanın Ruhunda – Suveren Azərbaycan
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsi, ölkəmizin hüquqi dövlətçilik tarixində həm rəmzi, həm də strateji məna daşıyan mühüm qərarlardan biridir. Bu təşəbbüs, dövlətin əsas qanununun yalnız hüquqi deyil, eyni zamanda mənəvi və milli dayaqlar üzərində qurulduğunu bir daha təsdiqləyir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası xalqın azad iradəsini ifadə edən, dövlətin və vətəndaşın qarşılıqlı məsuliyyətini müəyyən edən ali hüquqi sənəddir. Onun birinci maddəsində açıq şəkildə qeyd olunur ki, Azərbaycan dövləti demokratik, hüquqi, dünyəvi və unitar respublikadır. Bu prinsip təkcə dövlətin quruluşunu deyil, cəmiyyətin düşüncə modelini, vətəndaş münasibətlərini və idarəetmə mədəniyyətini formalaşdıran əsas ideyadır.
1995-ci il 12 noyabr tarixində ümumxalq səsverməsi ilə qəbul edilmiş Konstitusiya müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyinin hüquqi başlanğıcı kimi tarixdə əbədi yer aldı. Bu sənəd Azərbaycan xalqının müstəqilliyə, azadlığa və öz suveren iradəsinə sadiqliyinin rəmzidir. Hər bir maddəsi ilə xalqın mübarizə tarixini, dövlətçilik iradəsini və gələcəyə inamını daşıyır.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının birinci maddəsinə əsasən, dövlət hakimiyyətinin yeganə mənbəyi Azərbaycan xalqıdır. Bu, suverenliyin ən dolğun ifadəsidir: dövlətin gücü xalqın iradəsindən doğur. 44 günlük Vətən müharibəsi bu maddənin canlı təcəssümünə çevrildi. Xalqın birliyi, dövlətin siyasi iradəsi və əsgərin fədakarlığı Konstitusiyanın əsas prinsiplərini gerçəkliyə çevirdi. O günlərdə hər bir vətəndaş yalnız döyüşçü deyil, həm də suverenliyin keşikçisi idi. Bu gün suverenlik anlayışı təkcə ərazi bütövlüyü ilə məhdudlaşmır. O, iqtisadi dayanıqlıqda, informasiya təhlükəsizliyində, milli mədəniyyətin və mənəvi dəyərlərin qorunmasında da öz ifadəsini tapır. Dövlətin həyata keçirdiyi müstəqil xarici və daxili siyasət Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə suveren mövqeyini möhkəmləndirir və milli maraqların qorunmasını təmin edir.
Konstitusiyanın on ikinci maddəsində dövlətin ali məqsədi aydın şəkildə göstərilir: insanın və vətəndaşın hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi. Bu müddəa dövlətin mahiyyətini müəyyən edən mənəvi sütundur. Dövlətin qüdrəti təkcə iqtisadi və ya hərbi gücü ilə deyil, vətəndaşına verdiyi hüquqi təminatın səviyyəsi ilə ölçülür. Azərbaycan dövləti bu prinsipi real idarəetmə təcrübəsinə çevirmiş, sosial ədalət, bərabərlik və rifah ideyalarını dövlət siyasətinin əsas istiqamətinə gətirmişdir. Təhsil, səhiyyə, sosial təminat və gender bərabərliyi sahəsində aparılan islahatlar Konstitusiyanın ruhuna uyğun şəkildə vətəndaş rifahını dövlətin ali məqsədi kimi təsdiqləyir.
Konstitusiyanın iyirmi üçüncü maddəsi dövlət rəmzlərinə – Bayrağa, Gerbə və Himnə xüsusi yer verir. Bu rəmzlər təkcə hüquqi status daşımır, həm də xalqın birliyinin, qürurunun və tarixinin ifadəsidir. Bayrağın üç rəngi, Himnin ahəngi və Gerbin simvolları Azərbaycan dövlətçiliyinin ideoloji dayaqları kimi hər bir vətəndaşın qəlbində yaşayır. Hər dəfə üçrəngli bayrağımızın dalğalanması, Himnimizin səslənməsi Konstitusiyanın ruhunun gündəlik həyatdakı təcəssümüdür.
Konstitusiyanın yetmiş birinci maddəsində dövlətin vəzifəsi kimi vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının qorunması xüsusi vurğulanır. Bu, Konstitusiyanın canlı qüvvəsini müəyyən edən əsas prinsipdir. Qanun nə qədər mükəmməl olsa da, onu yaşadan və ona sadiq qalan insanlardır. Dövlət və cəmiyyətin qarşılıqlı məsuliyyəti bu maddənin dərin mənəvi məzmununu tamamlayır. Məhz buna görə “Konstitusiya və Suverenlik İli” yalnız hüquqi tədbirlər planı deyil, həm də mənəvi çağırışdır. Bu il ərzində keçirilən tədbirlər, tədris proqramları, ictimai diskussiyalar və vətəndaş təşəbbüsləri dövlətin və xalqın birgə məqsədini – hüquqi şüurun yüksəldilməsini və milli məsuliyyətin gücləndirilməsini ifadə edir. Konstitusiya yalnız bir hüquqi akt deyil – dövlətin varlıq fəlsəfəsidir. Onun hər maddəsində bir millətin tarixə yazdığı iradə, milli kimlik və azadlıq ruhu yaşayır. Suverenlik isə bu iradənin reallığa çevrilmiş halıdır; o, həm dövlətin qərarlarında, həm də vətəndaşın gündəlik davranışında təzahür edir. 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” hüquqi dövlətçilik düşüncəsinin, milli məsuliyyətin və vətəndaş şüurunun daha da dərinləşməsi üçün yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır. Bu il biz təkcə qanunun sözünü deyil, azərbaycançılıq ruhunun hüquqi ifadəsini yenidən xatırlayırıq.
Əfqan Məmmədov,
İsmayıllı Rayon Statistika İdarəsinin rəisi
